" Εξ οικείων τα βέλη"

Τέλη Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε, στο Ίδρυμα Ευγενίδου, το σεμινάριο με τίτλο: «Η γελοιογραφία ως εργαλείο ενημέρωσης του κοινού για τα παγκόσμια θέματα. Τεχνικές και μυστικά – θεωρητική προσέγγιση». 

Σουηδοί και Έλληνες γελοιογράφοι μιλήσαμε σε φοιτητές Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, καθηγητές εικαστικών στην Εκπαίδευση, μαθητές, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο.
Οι εισηγητές είμασταν οι Χανς Λεππ, Ρίμπερ Χάνσον, Ελένα Λίντχολμ, Μιχάλης Κουντούρης, Ηλίας Ταμπακέας και Μαρία Τζαμπούρα.

Παρακάτω θα διαβάσετε τί περίπου είπα στην εισήγηση μου. Αν υπάρχει έντονο το προσωπικό στοιχείο είναι γιατί ακριβώς αυτό ήταν το ζητούμενο, να ακουστεί η προσέγγιση του καθενός ξεχωριστά, η νοητική διαδικασία που ακολουθούμε μέχρι ή και κατά τη διάρκεια της δημιουργίας/παραγωγής ενός έργου. 

Η επίσης έντονη προφορικότητα του λόγου οφείλεται στο ότι ποτέ δεν έγραψα ολοκληρωμένη ομιλία, πρόκειται για έναν οδηγό που είχα μπροστά μου για όλα όσα ήθελα να μιλήσω, πάνω στον οποίο "πάτησα" καθώς μιλούσα, με άλλα λόγια, αυτοσχεδίασα. 

Για κάποιον λόγο όμως, ένιωσα την ανάγκη να τον αναρτήσω τώρα....

 

Η γελοιογραφία είναι  προσωπική υπόθεση.

Υποθέτω πώς είναι ή πώς θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα, κάθε φορά. Επανεφευρίσκω την πραγματικότητα, την ανασκευάζω και την ξαναδίνω πάλι πίσω. Γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις, όλα είναι ειδωμένα από μιαν άλλη μεριά, από μιαν άλλη οπτική γωνία. ΄Ολα με αφορούν, όλα με ενοχλούν και όλα θέλω να τα αλλάξω. Όλα είναι και “δική μου υπόθεση”.

Ποιός αποφασίζει τί είναι ενημέρωση; Ποιός αποφασίζει τί είναι γελοιογραφία; Αν η γελοιογραφία είναι τέχνη, τότε πόσο ο σκιτσογράφος είναι επάγγελμα; Αν η γελοιογραφία είναι εργαλείο ενημέρωσης, τότε σίγορα δεν είναι τέχνη.

Αν χρησιμοποιείς την τέχνη επί σκοπώ, για να πεις το ό,τιδήποτε – ακόμη κι αν αυτό είναι η καλύτερη ιδέα του κόσμου – τότε είναι προπαγάνδα, είναι δημοσιογραφία, είναι κάτι άλλο.

Ένα σκίτσο μπορεί να τα κάνει και αυτά και η αλήθεια είναι ότι ο γελοιογράφος είναι και δημοσιογράφος. Αλλά… εκ του αποτελέσματος. Όχι εκ των προτέρων. Όχι εκ πεποιθήσεως.

Και τί έγινε, θα αναρωτηθεί κανείς, αν η γελοιογραφία δεν είναι και τόσο τέχνη; Αν είναι και ρεπορτάζ, με μια δόση χιούμορ; Γιατί τόση ένσταση κι επιμονή;

Για τα γεγονότα εκεί έξω, η ματιά μας πρέπει να είναι γυρισμένη εδώ μέσα. Προς τα έσω μας.

Οι σκιτσογράφοι δεν μιλάμε για γεγονότα. Με αφορμή τα γεγονότα, μιλάμε για ιδέες.

Σε ιδέες δίνουμε φόρμα, στο άυλο δίνουμε υπόσταση, με το σκίτσο μας.

Κάνουμε ορατό αυτό που δεν υπάρχει.

Η τέχνη είναι ένα μέρος, μια “χώρα” μέσα στην οποία όλες οι “βεβαιότητες” διαρκώς καταρρέουν κι όμως μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα που οι ίδιοι επιδιώκουμε, έιμαστε όλοι ασφαλείς.

Σήμερα ζούμε σε μια χώρα που ό,τι θεωρούσαμε αυτονόητο ή δεδομένο, δεν υπάρχει πια.

Όμως, μιλώντας μεταφορικά, σε αυτή την “χώρα”- που τίποτα δεν είναι αυτονόητο ή δεδομένο-  οι σκιτσογράφοι και γενικότερα οι καλλιτέχνες ήρθαμε πρώτοι!

Ζούμε ήδη εκεί, από καιρό και σας λέμε  ένα πράγμα : “μη φοβάστε”!