Ζωγραφίζουμε ό,τι βλέπουμε;

Συχνά οι μαθητές μου (Δημοτικού), όταν τους ζητάω να σχεδιάσουν κάτι συγκεκριμένο, γκρινιάζουν ότι δεν μπορούν, ότι δεν ξέρουν να το ζωγραφίζουν.

Έτσι, για να τους δείξω ότι η ικανότητα είναι κάτι άλλο από αυτό που εκείνα πιστεύουν, κάναμε την παρακάτω άσκηση, σε δύο μαθήματα.

Μιλήσαμε για το πώς σχεδιάζουμε. Σχεδιάζουμε με τρεις τρόπους: 
1. Από μνήμης (κάτι δηλ. όπως το θυμόμαστε)
2. εκ του φυσικού, δηλ. από παρατήρηση (κάτι που έχουμε μπροστά μας, το βλέπουμε, το παρατηρούμε και το σχεδιάζουμε στο χαρτί) 
3. και από τη φαντασία μας ( κάτι που επινοούμε με το μυαλό μας).

Ζήτησα λοιπόν από τα παιδιά να διαλέξουν ένα ζώο  -εκτός από γάτα/σκύλο-  και να το σχεδιάσουν ρεαλιστικά. Δηλ. ένα ζώο όπως είναι στην πραγματικότητα και όπως το έχουν δει στο δάσος, στην αυλή τους, σε ζωολογικό κήπο, σε βιβλίο, ντοκυμαντέρ κτλ. Από μνήμης.

Δ' Δημοτικού. Παπαγάλος. Αριστέρα, από μνήμης.

Στο επόμενο μάθημα, καθήσαμε σε κύκλο και μου έδειξαν τα σχέδια τους. Είχα τυπώσει φωτογραφίες από τα ζώα που οι μαθητές μου είχαν επιλέξει να σχεδιάσουν και παρατηρήσαμε μαζί τις ομοιότητες και τις διαφορές σε σχέση με τα σκίτσα τους. 

Διαπίστωσαν με έκπληξη πώς ό,τι θυμόντουσαν για τα συγκεκριμένα ζώα, πολλές φορές δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα, αν και ήταν σίγουρα ότι σχεδίασαν το ζώο όπως πραγματικά πίστευαν ότι είναι. Εκεί, επιμείναμε αρκετά. 

Ακριβώς στην τάση που έχει το μυαλό να αντικαθιστά ό,τι δεν θυμάται ή δεν γνωρίζει με ό,τι ξέρει. Έτσι, η αρκούδα π.χ. σχεδιάζεται μεν με τέσσερα πόδια αλλά με πόδια λεπτά σαν της γάτας, που την ξέρουμε και θυμόμαστε πολύ καλύτερα!

Α΄Δημοτικού. Αρκούδα. Από μνήμης

Το ίδιο παιδί. Α' Δημοτικού. Αρκούδα. Εκ του φυσικού.

Μετά, τους μοίρασα τις φωτογραφίες έτσι ώστε κάθε παιδί να έχει μπροστά του ως μοντέλο, το ζώο που είχε σχεδιάσει την προηγούμενη φορά. Αυτή τη φορά, το ξανασχεδιάσανε, παρατηρώντας το. Εκ του φυσικού. Από παρατήρηση.

Μετά, συγκεντρωθήκαμε πάλι και συγκρίναμε τα σχέδια τους. Ήταν τα ίδια παιδιά που σε διάστημα δύο μαθημάτων, προφανώς δεν είχαν προλάβει να βελτιώσουν την ικανότητα τους στο ρεαλιστικό σχέδιο. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά. Κυρίως για τους μαθητές μου. Γιατί, ήταν πια οφθαλμοφανές ότι μπορούσαν να σχεδιάσουν ό,τιδήποτε, αρκεί να επιλέξουν το πώς. 

... τουλάχιστον για φέτος, γλίτωσα τη γκρίνια και τις δικαιολογίες!